Uğurcan Yardımoğlu
Irak’taki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Kerkük’te bir Kürt valinin seçilmesi gerektiği konusunda mutabakata vardı ve IKBY’nin yapısı ve kazanımlarının korunmasının tüm siyasi partilerin sorumluluğunda olduğuna karar verdi. KDP ve KYB’den üst düzey yetkililerin yanı sıra KYB lideri Bafel Talabani’nin de katılımıyla iki parti Süleymaniye’de bir araya geldi. İki grup arasında uzun süredir devam eden iktidar mücadelesinin yanı sıra Talabani’nin KYB’si bir süredir PKK terör örgütüne verdiği destek nedeniyle Türkiye’nin tepkisini çekiyordu. Hatta terör örgütünün sözde yayın organlarının iddiasına göre KDP-KYB görüşmeleri kesilme aşamasında bulunuyordu. Ancak bu iddialar doğru çıkmadığı gibi her iki grubun Kerkük özelinde anlaştığı açıklandı.
KYB’nin resmi internet sitesi PUKmedia’da yer alan habere göre, görüşme sonrası iki parti ortak açıklama yayınladı. Açıklamada, iki partinin de Kerkük’te “bir Kürt valinin seçilmesi gerektiği konusunda mutabakata vardığı” belirtilerek, IKBY’nin “yapısı ve kazanımlarının korunmasının” tüm siyasi partilerin sorumluluğunda olduğuna ilişkin anlaştıkları belirtildi. Açıklamada ayrıca, iki partinin de Erbil ve Bağdat arasındaki siyasi ve ekonomik sorunların ele alınması için çaba sarf edeceği kaydedildi.
KERKÜK’TE 18 YIL SONRA YAPILAN YEREL SEÇİMLER
Federal bir yönetime sahip Irak’ta, IKBY şehirleri hariç ülke genelinde 10 yıl, Kerkük’te ise 18 yıl sonra halk 18 Aralık 2023’te yerel seçimler için sandık başına gitmişti.Yerel seçimlerin 28 Aralık’ta açıklanan sonuçlarına göre, Kerkük’teki seçimlerde Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) en yüksek oyla (5 sandalye) birinci sırada yer alırken, Araplar ikinci ve Birleşik Irak Türkmenleri Listesi de 2 meclis üyesiyle üçüncülüğü elde etmişti. Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) 2 sandalyeyle dördüncü sırada yer alırken Kerkük’te Arapların toplam sandalye sayısı 6 olmuş, Hristiyanlara ait “Babiliyyuni” seçim listesi de kotadan 1 sandalye elde etmişti.
Kerkük Valisi seçimlerde oluşan bu meclis aracılığıyla belirleniyor.
TÜRKMENLERİN VALİLİK ÖZLEMİ VE KÜRTLERİN PLANI
Irak Türkmenleri Kerkük’te valilik makamının bir Türkmen tarafından üstlenilmesini uzun bir süredir talep ediyordu. Irak’ta hiçbir Türkmen’in valilik görevi yapmamış olmasının yanında Türkmenlerin bu makamın gücüne dayanarak Kürtlerin yürüttüğü asimilasyon politikasına karşı direnebileceği düşünülüyor. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, 2015’te IŞİD bahanesiyle geldiği Kerkük’ten bağımsızlık referandumuyla uğradığı hezimet üzerine geri çekilmek zorunda kalmıştı. Şimdi valilik makamını ele geçirerek peşmergeyi Kerkük’e sokmayı planlayan IKBY yöneticileri aralarındaki krizi rafa kaldırarak bu hedefe odaklandı.
Barzani, 2015’te Kerkük’e girdiği anda tapu dairelerini ele geçirerek tapu kayıtlarını yakmıştı. Sonra büyük bir hızla 850 bin nüfuslu Kerkük’e 1 milyon Kürt nakletmişti. Bu süreç 2017’ye kadar devam etmişti. Barzani Musul ve Kerkük’ün demografik yapısını değiştirmeye çalışarak kente Kürt kimliğini vermeye çalışmıştı. Süreç, Irak merkezi yönetiminin ve Türkmenlerin direnişiyle boşa çıkarılmıştı.
İLGİLİ HABER: https://www.odatv4.com/guncel/barzani-kerkuke-yurudu-turkmen-direndi-turkiye-ne-yapti-120000558
Ancak IKBY merkezli Kerkük’ü ele geçirme planına yalnızca Türkmenler direnmiyor. Türkmenlerle birlikte Araplar da bu planın karşısında durduğu için her iki etnik grubun birlikte hareket etmesi olası görünüyor. Olası bir Arap-Türkmen ittifakı yanlarına Hristiyan azınlığın seçilmiş temsilcisini de alabilirse Kürt ittifakına karşı kesin bir üstünlük kurabilir. Fakat uzmanlar bir Arap-Kürt ittifakını ya da Kürt-Hristiyan ittifakını da dışlamıyor. Son iki senaryo Kerkük Türkmenleri için olumsuz sonuçlar doğurabilir.
KÜRTLER AMA ‘HANGİ KÜRTLER’
Kerkük’teki yerel seçimler ülkenin ulusal politikasıyla doğrudan ilgili hatta bölgesel gelişmelerin de doğrudan etkilediği bir politika zemini. Bu bakımdan Türkiye’nin, İran’ın ve ABD’nin alacağı tavır da belirleyici olabilir. ABD’nin doğrudan Kürtleri desteklediği biliniyorken İran ve Türkiye’nin hangi tavrı alacağı merak konusu.
Kerkük için KDP ve KYB’nin kurduğu ittifak valiyi belirleme şansına sahip olabilirse vali olacak ismin KYB’den çıkacağına kesin gözüyle bakılıyor. Öte yandan Musul’daki seçimlerde de KYB ve KDP’nin birlikte hareket edeceği konuşuluyor. Yapılan işbirliğine göre Kerkük’te KYB’li, Musul’da ise KDP’li bir vali çıkarılması hedefleniyor. KDP-KYP işbirliği Irak’ın parçalanmış durumundan yararlanan IKBY’nin genişleme siyasetinin bir izdüşümü niteliğinde.
Bu arada valinin en fazla oyu alan KYB’den seçilme ihtimali Türkmenlerin yanında Ankara’nın da endişelerini perçinliyor. Ankara, KYB’nin PKK’ya yakınlığı nedeniyle Süleymaniye’ye hava sahasını kapattığı düşüncesi gibi baskılarını sürdürüyor.
